ทำไมดาวบนฟ้าถึงกระพริบ?

เคยแหงนมองฟ้าแล้วสงสัยไหมว่า ทำไมดาวถึงกระพริบพร่างพราวบนท้องฟ้ายามค่ำคืน ในขณะที่ดาวเคราะห์กลับดูนิ่งสนิท? คำตอบอยู่ที่ “การกระพริบแสง” (scintillation) ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในชั้นบรรยากาศของโลก

แสงจากดาวที่เดินทางมายังโลกต้องผ่านชั้นบรรยากาศที่เต็มไปด้วยกระแสอากาศ เมื่อแสงผ่านอากาศเหล่านี้ มันจะถูกหักเหไปมาแบบสุ่ม ทำให้แสงที่มาถึงตาเรามีความเข้มไม่สม่ำเสมอ เราจึงเห็นดาวกระพริบนั่นเอง

แล้วทำไมดาวเคราะห์ถึงไม่กระพริบ? นั่นเพราะดาวเคราะห์มีขนาดปรากฏใหญ่กว่าดาวฤกษ์ แสงจากดาวเคราะห์จึงกระจายออกเป็นลำแสงหลายทิศทาง ทำให้แสงโดยรวมมีความสม่ำเสมอมากขึ้น เราจึงเห็นดาวเคราะห์นิ่งสนิท

สภาพอากาศก็มีผลต่อการกระพริบของดาวด้วย ในคืนที่อากาศสงบ ดาวจะกระพริบน้อยลง ทำให้มองเห็นได้ชัดเจนยิ่งขึ้น นอกจากนี้ ดาวที่อยู่ใกล้ขอบฟ้าจะกระพริบมากกว่าดาวที่อยู่สูงขึ้นไป

การกระพริบของดาวจึงเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดจากการหักเหของแสงในชั้นบรรยากาศ ทำให้เราได้เห็นความสวยงามของท้องฟ้ายามค่ำคืน

ภาพดาวซิริอุส กระพริบ (Sirius Twinkling)
เครดิตภาพ: Bautsch