บีเทลจุส (Betelgeuse) เป็นดาวยักษ์ใหญ่สีแดงที่ตั้งอยู่ในกลุ่มดาวนายพราน (Orion) และเป็นหนึ่งในดาวที่สว่างที่สุดในท้องฟ้ายามค่ำคืน อยู่ห่างจากโลกประมาณ 642 ปีแสง มีขนาดใหญ่กว่าดวงอาทิตย์หลายร้อยเท่า มวลของมันอยู่ระหว่าง 10 ถึง 20 เท่าของมวลดวงอาทิตย์ เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1,000 เท่าของดวงอาทิตย์ มีชื่อเรียกทางดาราศาสตร์ว่า “α Orionis” หรือ “Alpha Orionis”
ปัจจุบันดาวบีเทลจุส อยู่ในช่วงปลายของวิวัฒนาการดาว โดยมันกำลังเข้าสู่ขั้นตอนสุดท้ายของชีวิต ซึ่งในไม่ช้ามันจะระเบิดเป็นซูเปอร์โนวา (supernova) บีเทลจุสมีการเปลี่ยนแปลงขนาดและความสว่างอย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากมันเป็นดาวแปรแสง (variable star) ซึ่งแปลว่าความสว่างของมันสามารถเปลี่ยนแปลงได้ภายในช่วงเวลาหนึ่งๆ
อุณหภูมิและสี
อุณหภูมิพื้นผิวของบีเทลจุสอยู่ที่ประมาณ 3,500 เคลวิน (ประมาณ 3,227 องศาเซลเซียส) ซึ่งต่ำกว่าดวงอาทิตย์ที่มีอุณหภูมิพื้นผิวประมาณ 5,778 เคลวิน สีแดงของมันเกิดจากอุณหภูมิพื้นผิวที่ต่ำกว่าดาวฤกษ์ที่ร้อนกว่าซึ่งมีสีขาวหรือน้ำเงิน
วิวัฒนาการและการระเบิดซูเปอร์โนวา
บีเทลจุสอยู่ในช่วงสุดท้ายของการเป็นดาวยักษ์แดง ซึ่งหมายความว่ามันกำลังเผาไหม้เชื้อเพลิงฮีเลียมในแกนกลาง หลังจากที่ฮีเลียมหมดลง มันจะเริ่มเผาไหม้ธาตุหนักขึ้น เช่น คาร์บอนและออกซิเจน จนกระทั่งเกิดการระเบิดซูเปอร์โนวา นักดาราศาสตร์เชื่อว่าบีเทลจุสอาจระเบิดในช่วงเวลาหลายหมื่นปีข้างหน้า แม้ว่ามันจะดูเหมือนว่าจะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้ในมุมมองทางดาราศาสตร์ แต่ในช่วงชีวิตของมนุษย์นั้นอาจจะยังอีกยาวนาน
การศึกษาและสังเกตการณ์
บีเทลจุสเป็นวัตถุที่น่าสนใจสำหรับนักดาราศาสตร์มานานหลายทศวรรษ โดยมีการศึกษาและสังเกตการณ์เพื่อทำความเข้าใจถึงพฤติกรรมและวิวัฒนาการของมัน หนึ่งในเหตุการณ์ที่สำคัญคือในปี ค.ศ. 2019-2020 เมื่อบีเทลจุสเกิดการหรี่แสงอย่างฉับพลัน ทำให้นักดาราศาสตร์ทั่วโลกให้ความสนใจและติดตามผลการสังเกตการณ์เพื่อค้นหาสาเหตุของการหรี่แสงนี้
บีเทลจุสเป็นหนึ่งในดาวยักษ์ใหญ่สีแดงที่มีขนาดใหญ่และสว่างมากในท้องฟ้ายามค่ำคืน มันอยู่ในช่วงปลายของชีวิตดาวและกำลังเตรียมตัวระเบิดเป็นซูเปอร์โนวาในอนาคต การศึกษาและสังเกตการณ์บีเทลจุสให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับวิวัฒนาการของดาวยักษ์แดงและกระบวนการที่เกิดขึ้นก่อนการระเบิดซูเปอร์โนวา
