เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2567 ที่ผ่านมา ดร. ศรัณย์ โปษยะจินดา ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ขึ้นรับรางวัล “IAU Astronomy Outreach Prize 2024” ในการประชุม IAU XXXII (IAU General Assembly 2024) ณ เมืองเคปทาวน์ ประเทศแอฟริกาใต้ นับเป็นชาวเอเชียคนแรกที่ได้รับรางวัลนี้
ด้วยผลงานที่โดดเด่นในการริเริ่ม สนับสนุน และส่งเสริมการนำ #ดาราศาสตร์ ให้เข้าถึงบุคคลในทุกระดับ จน สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ได้รับการยอมรับให้เป็นหน่วยงานที่มีการขับเคลื่อนงานด้านการสร้างความตระหนัก ความตื่นตัวทางดาราศาสตร์ และสื่อสารดาราศาสตร์สู่สังคมได้ดีที่สุดแห่งหนึ่งของโลก
ดร. ศรัณย์ เป็นผู้ร่วมก่อตั้งสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (NARIT) ในปี พ.ศ. 2552 ได้สร้างทีมงานบริการวิชาการและสื่อสารดาราศาสตร์ จนทำให้ NARIT เป็นที่รู้จักในวงกว้าง นำมาสู่การเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์ทางดาราศาสตร์ของประเทศไทย ก้าวสู่การเป็นผู้นำด้านดาราศาสตร์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
มีบทบาทสำคัญในการวางโครงสร้างพื้นฐานทางดาราศาสตร์ระดับโลกให้เกิดขึ้นในไทย ด้วยการผลักดันให้มีกล้องโทรทรรศน์แห่งชาติ ขนาด 2.4 เมตร และกล้องโทรทรรศน์วิทยุแห่งชาติ ขนาด 40 เมตร นอกจากนี้ยังร่วมก่อตั้ง อุทยานดาราศาสตร์สิรินธร ซึ่งเป็นสำนักงานใหญ่ของ NARIT และเป็นศูนย์การเรียนรู้ดาราศาสตร์เต็มรูปแบบและสมบูรณ์ที่สุดในประเทศ
ดร. ศรัณย์ ยังมีส่วนสำคัญในการสร้างหอดูดาวภูมิภาคสำหรับประชาชน อีก 5 แห่งทั่วประเทศ ช่วยให้ประชาชนในทุกพื้นที่สามารถเข้าถึงกล้องโทรทรรศน์ และแหล่งเรียนรู้ดาราศาสตร์ ได้สะดวกมากยิ่งขึ้น รวมถึงการกระจายโอกาสการเรียนรู้ดาราศาสตร์ไปสู่ประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ลาว เมียนมาร์
ดร. ศรัณย์ โปษยะจินดา กล่าวว่า “รู้สึกเป็นเกียรติและภูมิใจอย่างยิ่งที่ได้รับรางวัล ODE Prize ในครั้งนี้ การได้รับการยกย่องอันทรงเกียรตินี้ไม่ใช่เพียงความสำเร็จส่วนบุคคล แต่ยังเป็นของบุคลากร NARIT ทุกคน ที่เปี่ยมไปด้วยความมุ่งมั่น ทุ่มเททำงานอย่างเต็มกำลังความสามารถ ที่จะใช้ “ดาราศาสตร์” เปิดประตูสู่โลกวิทยาศาสตร์ เหนี่ยวนำคนไทยให้มีกระบวนการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ สร้างสังคมไทยให้เป็นสังคมแห่งการเรียนรู้อย่างยั่งยืน และเรายังคงมุ่งมั่นที่จะใช้ดาราศาสตร์เป็นเครื่องมือในการพัฒนาคน สรรสร้างประโยชน์ต่อประเทศชาติ และประชาคมโลกต่อไป”
สำหรับรางวัล IAU Astronomy Outreach, Development and Education (ODE) ก่อตั้งขึ้นด้วยเงินทุนจาก อดีตประธาน Ewine van Disoeck ของสหพันธ์ดาราศาสตร์นานาชาติ หรือ IAU เพื่อเชิดชูบุคคล และองค์กรที่มีผลงานโดดเด่นในด้านดาราศาสตร์ การพัฒนา และการศึกษา โดยในปี 2567 มีผู้ได้รับการเสนอชื่อจากทั่วโลกทั้งหมด 62 ราย
ข้อมูลข่าวอ้างอิง : สดร.
อ่านข้อมูลรางวัลเพิ่มเติม : https://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau2407
