ดาวพุธ (Mercury) เป็นดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มากที่สุด และเป็นดาวเคราะห์ที่เล็กที่สุดในระบบสุริยะของเรา ด้วยขนาดที่เล็กและตำแหน่งที่ใกล้ดวงอาทิตย์ ทำให้ดาวพุธมีความแตกต่างอย่างมากจากโลกและดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ ในบทความนี้ เราจะสำรวจลักษณะทางกายภาพ องค์ประกอบ ภูมิประเทศ บรรยากาศ การเคลื่อนที่ และการสำรวจดาวพุธอย่างละเอียด
ลักษณะทางกายภาพ
- ขนาดและมวล
ดาวพุธมีรัศมีประมาณ 2,440 กิโลเมตร ซึ่งเล็กกว่าโลกประมาณ 2.6 เท่า และมีมวลประมาณ 3.3 x 1023 กิโลกรัม ซึ่งน้อยกว่าโลกประมาณ 18 เท่า - ความหนาแน่น
ดาวพุธมีความหนาแน่นสูงถึง 5.43 กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร ซึ่งเป็นรองเพียงโลกเท่านั้น ความหนาแน่นสูงนี้บ่งชี้ว่าดาวพุธมีแกนกลางที่เป็นโลหะขนาดใหญ่ - แรงโน้มถ่วง
แรงโน้มถ่วงบนพื้นผิวดาวพุธมีค่าประมาณ 3.7 เมตรต่อวินาทีกำลังสอง ซึ่งคิดเป็นประมาณ 38% ของแรงโน้มถ่วงบนโลก
องค์ประกอบ
- แกนกลาง
แกนกลางของดาวพุธมีขนาดใหญ่เมื่อเทียบกับขนาดของดาว โดยมีรัศมีประมาณ 1,800 กิโลเมตร คิดเป็นประมาณ 75% ของรัศมีดาวทั้งหมด แกนกลางนี้เชื่อว่าประกอบด้วยเหล็กและนิกเกิลเป็นส่วนใหญ่ - เนื้อดาว (Mantle)
เนื้อดาวของดาวพุธมีความหนาประมาณ 600 กิโลเมตร และประกอบด้วยซิลิเกตเป็นส่วนใหญ่ - เปลือกดาว (Crust)
เปลือกดาวของดาวพุธมีความหนาประมาณ 100-300 กิโลเมตร และประกอบด้วยหินบะซอลต์และแอนorthosite เป็นส่วนใหญ่
ภูมิประเทศ
- หลุมอุกกาบาต
พื้นผิวดาวพุธเต็มไปด้วยหลุมอุกกาบาตจำนวนมาก ซึ่งเกิดจากการชนของอุกกาบาตและดาวหางในช่วงหลายพันล้านปีที่ผ่านมา หลุมอุกกาบาตที่ใหญ่ที่สุดบนดาวพุธคือแอ่งคาลอริส (Caloris Basin) ซึ่งมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1,550 กิโลเมตร - ที่ราบ
นอกจากหลุมอุกกาบาตแล้ว ดาวพุธยังมีที่ราบขนาดใหญ่ ซึ่งเกิดจากการไหลของลาวาในอดีต - หน้าผา
ดาวพุธมีหน้าผาสูงชันหลายแห่ง ซึ่งเกิดจากการหดตัวของดาวเมื่อแกนกลางเย็นตัวลง
บรรยากาศ
- ความเบาบาง
ดาวพุธมีบรรยากาศที่เบาบางมาก จนแทบจะเรียกได้ว่าไม่มีบรรยากาศเลย ความดันบรรยากาศบนพื้นผิวดาวพุธมีค่าน้อยกว่าความดันบรรยากาศบนโลกประมาณ 1 ล้านล้านเท่า - องค์ประกอบ
บรรยากาศของดาวพุธประกอบด้วยอะตอมและโมเลกุลหลากหลายชนิด เช่น ไฮโดรเจน ฮีเลียม ออกซิเจน โซเดียม โพแทสเซียม และแคลเซียม ซึ่งส่วนใหญ่มาจากลมสุริยะ การสลายตัวของกัมมันตภาพรังสี และการชนของอุกกาบาต
การเคลื่อนที่
- การโคจรรอบดวงอาทิตย์
ดาวพุธใช้เวลาโคจรรอบดวงอาทิตย์ประมาณ 88 วัน โดยมีวงโคจรเป็นวงรีที่มีความเยื้องศูนย์กลางมากที่สุดในบรรดาดาวเคราะห์ทั้งหมด - การหมุนรอบตัวเอง
ดาวพุธหมุนรอบตัวเองอย่างช้าๆ โดยใช้เวลาหมุนรอบตัวเอง 1 รอบ ประมาณ 58.6 วัน ซึ่งหมายความว่า 1 วันบนดาวพุธยาวนานเกือบ 2 เดือนบนโลก - การสั่นพ้องของวงโคจรและการหมุน
ดาวพุธมีการสั่นพ้องของวงโคจรและการหมุนในอัตราส่วน 3:2 ซึ่งหมายความว่าดาวพุธหมุนรอบตัวเอง 3 รอบ ในขณะที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ 2 รอบ
การสำรวจ
- ยานมาริเนอร์ 10
ยานมาริเนอร์ 10 เป็นยานอวกาศลำแรกที่สำรวจดาวพุธในปี พ.ศ. 2517 และ 2518 โดยได้ถ่ายภาพพื้นผิวดาวพุธประมาณ 45% - ยานเมสเซนเจอร์
ยานเมสเซนเจอร์ เป็นยานอวกาศลำที่สองที่สำรวจดาวพุธ โดยได้เข้าสู่วงโคจรรอบดาวพุธในปี พ.ศ. 2554 และได้ถ่ายภาพพื้นผิวดาวพุธทั้งหมด รวมถึงได้ศึกษาองค์ประกอบและโครงสร้างภายในของดาวพุธ - ยานเบปิโคลอมโบ
ยานเบปิโคลอมโบ เป็นยานอวกาศลำล่าสุดที่กำลังเดินทางไปสำรวจดาวพุธ โดยคาดว่าจะเข้าสู่วงโคจรรอบดาวพุธในปี พ.ศ. 2565 ยานนี้จะศึกษาองค์ประกอบ บรรยากาศ สนามแม่เหล็ก และโครงสร้างภายในของดาวพุธอย่างละเอียด
สรุป
ดาวพุธเป็นดาวเคราะห์ที่น่าสนใจและมีความแตกต่างอย่างมากจากโลกและดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ การสำรวจดาวพุธช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจถึงวิวัฒนาการของระบบสุริยะและกระบวนการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นบนดาวเคราะห์ได้ดียิ่งขึ้น ในอนาคต การสำรวจดาวพุธโดยยานเบปิโคลอมโบและภารกิจอื่น ๆ จะช่วยเปิดเผยความลับของดาวเคราะห์ดวงนี้ และเพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับจักรวาลของเรา
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- Wikipedia
- NASA